DOĞALGAZ İÇ TESİSAT ŞARTNAMESİ

8. DOĞALGAZ YAKICI CİHAZLAR:

8.1. A Tipi (Bacasız) Cihazlar :

Bu tip cihazlar, yanma için gerekli havayı bulundukları ortamdan alıp yanmış gazları yine aynı ortama veren cihazlardır (ocak, pasta fırınları, vb.). Bu tip cihazlar hacim ve büyüklüğü ne olursa olsun; yatak odası, banyo ve WC' lere, binaların merdiven boşluklarına, genel kullanımına açık koridorlarına, aydınlıklarına ve 12 m³'den daha küçük hacimlere yerleştirilemezler. Yerleştirildikleri mahalde en az 150 cm² serbest en kesite sahip havalandırma menfezi bulunmalıdır. Bu menfezler sürekli açık kalmalıdır. Cihazların bulunduğu mahallerin doğrudan havalandırılmasının mümkün olmadığı durumlarda komşu mahallerden dolaylı olarak havalandırma yapılmalıdır.Ancak; atmosfere direk havalandırma imkanı olmayan mahallerde max. 2 menfez ile havalandırma sağlanabilir, 3 menfez ile havalandırma sağlanabiliyor ise menfez ile birlikte gaz alarm cihazı kullanılmalıdır.

Açık yanmalı radyant ısıtıcılar için tesis hacmi kurulu gücün her 1 kW’ı için en az 10 m³ olmalıdır. Bu tip cihazların konulacağı mahallere ait tavan yükseklikleri cihaz üretici firma katalog değerlerine uygun olmalı, mekanik hasar görmeyecek yerlere yerleştirilmeli, ısıtıcıları taşıyzacak konsol, zincir v.b. elemanlar mukavemet açısından yeterli olmalı, iç tesisat yerleştirme kurallarına aykırı olmamak şartıyla üretici firma talimatlarına uyulmalıdır. Yanıcı ve parlayıcı maddelerin yoğun olduğu yerlere bu tip ısıtıcılar konulmamalıdır. Diğer uygulama kuralları için TS EN 419-1 deki esaslar göz önünde bulundurulmalıdır. Yanma ürünlerini dış ortama atan tüplü radyant ısıtıcılara ilişkin uygulama kuralları için yakma havası temin şekline ( Yakma havasını bulunduğu ortamdan veya dış ortamdan alan ) bağlı olarak B veya C tipi cihaz kategorisinde değerlendirilmelidir. Bu tip cihazların montaj yeri yükseklikleri ve montaj şekilleri ile ilgili iç tesisat yerleştirme kurallarına aykırı olmamak şartıyla üretici firma talimatlarına, diğer hususlar ile ilgili olarak da TS EN 416-1 (Tek brülörlü) ve TS EN 777 ( Çok brülörlü) deki esaslar göz önünde bulundurulmalıdır.

8.2. B Tipi (Bacalı) Cihazlar :

B tipi cihazlar yanma için gerekli olan havayı monte edildikleri ortamdan alan, açık yanma odalı, yanma ürünlerinin uygun bir atık gaz tesisatı ve uygun bir baca vasıtası ile dış ortama veren cihazlardır. (TS EN 625, TS 615 EN 26, TS EN 613, TS EN 297, TS EN 297/EK A2+EK A3+EK A5)

8.2.1.Cihazların monte edilemeyeceği yerler :

Binaların merdiven boşlukları ve genel kullanımına açık koridorlarına,

Baca duvarları üzerine,

Apartman aydınlıklarına,

Hacim ve büyüklüğü ne olursa olsun; açık balkon, yatak odası, banyo ve WC' lere,

Net hacmi 8 m³ den küçük mahallere,

İçinde kolay yanabilen madde bulunan ve yanması halinde özel bir tehlike oluşturabilen oda veya bina bölümlerine,

İçinde patlayıcı maddeler bulunan mahallere yerleştirilemezler.

8.2.2.Cihazların Monte Edilecekleri Yerler İçin Genel Kurallar :

Cihazın monte edileceği odanın hacmi cihaz/cihazların toplam anma ısıl gücünün her 1 kW’ı  için 1 m³ olmalıdır. Montaj odasında bu hacim sağlanamıyor ise, yanma havası, cihazın monte edileceği odaya bitişik bir veya birden fazla odadan her biri en az 150 cm2 serbest enkesit alanlı iki menfez ile temin edilmelidir.

Bu şekilde birbirine bitişik odaların toplam hacmi 1 kW anma ısıl gücü basma en az im3 olmalı, ,iki menfez de aynı duvara açılmalı, üst menfez tabandan en az 1,80m yüksekliğe, alttaki menfez döşemeden en fazla 45cm  yüksekliğe açılmalıdır.

 

Oda hacmi ≥ 1 m3/ kW	1 No' lu oda hacmi < 1 m3/ kW 1 ve 2 No ' lu oda toplam hacmi ≥ 1 m3/ kW

Şekil.18

Yanma havası için montaj odası ile irtibatlandırılan komşu mahal, yatak odası, banyo ve WC olmamalıdır.

Cihazların bulunduğu mahallerde atmosfere açılan ve serbest enkesit alanı 150 cm2 olan havalandırma menfezi olmalı ve menfez döşemeden en az 1.80 m yüksekliğe monte edilmelidir. Hava sirkülasyonu sağlanan bina aydınlıkları da menfez bağlantısı için kullanılabilir.

Cihazların, bina yapı elemanına bağlantısı rijit şekilde olmalı, cihaz ile gaz hattı arasındaki bağlantı ise esnek bağlantı elemanı ile yapılmalıdır.

Cihazlar mümkün olduğunca baca çıkış deliği yakınına monte edilmeli, cihaz ile baca çıkış deliği arasındaki yatay bağlantı mesafesi kısa tutulmalıdır. Ancak, bunun mümkün olamadığı durumlarda baca yatay mesafesinin açındırılmış uzunluğu en fazla 2.5m olmalıdır.

Cihaz baca davlumbazından sonra dik olarak yükselen ve min. uzunluğu 40cm olan baca hızlandırma parçası olmalıdır. Hızlandırma parçasından sonra dirsek konulmalıdır.

Atık gaz boruları, bacaya 2-3 'lik bacaya doğru yükselen eğim ile bağlanmalı ve bacaya, baca enkesitini daraltmayacak biçimde monte edilmelidir.

Atık gaz boru malzemesi; paslanmaz çelik ve emaye edilmiş çelik sac olabilir. Galvaniz sac, plastik (Yoğuşmalı cihazlar hariç) ve asbest malzeme kullanılmamalıdır.( TS 2535 )

Atık gaz boruları birbirine sızdırmaz şekilde bağlanmalı ve kullanılıyor ise ek yerlerindeki sızdırmazlık malzemeleri sıcağa dayanıklı olmalıdır.

Atık gaz boruları yanıcı ve patlayıcı maddelerin bulunduğu mahaller, yatak odaları, banyo ve WC'lerden geçirilmemelidir.

Atık gaz boruları kapı pencere gibi yapı elemanlarından en az 20cm  uzaklıkta olacak şekilde yerleştirilmelidir.

TS 3541 'e göre ısı yalıtımı yapılması durumunda bu mesafeler %25 oranında azaltılabilir.

Atık gaz borularının enkesit alanı cihazın davlumbaz çıkışındaki enkesit alanından daha küçük olmamalıdır.

8.2.3. Cihazların Bağlandıktan Bacalar İle İlgili Genel Hususlar :

Bacalar TS 12514, TS 2165, TS 11383,TS 11384 ve TS 11386 ' da belirtilen şartlara uygun olmalı, sıcaklıktan, yoğuşmadan ve yanma ürünlerinden etkilenmeyecek malzemeden uygun kalite ve boyutlarda yapılmalıdır. Bacaların duman kanalları diş ey olmalıdır. Diş ey doğrultuda, ancak bir kez 30 yi geçmeyen sapma olabilir. Vantilatör veya baca fan kiti direkt bacaya bağlanmamalıdır. Cihazların bağlandığı bacalara mutfak aspiratörü bağlanmamalıdır.

8.3. B₁ Tipi (Vantilatörlü - Bacalı) Cihazlar :

B₁ Tipi Cihazlar yanma için gerekli olan havayı monte edildikleri ortamdan alan, açık yanma odalı, yanma ürünlerini bir vantilatör yardımı ve özel atık gaz elemanları vasıtası ile doğrudan veya atık gaz bağlantı elemanları ve uygun bir baca vasıtası ile dış ortama veren, havalandırma ihtiyacı bakımından B tipi cihazlar ile aynı katagoride mütalaa edilen cihazlardır. (TS EN 625, TS 615 EN 26, TS EN 613, TS EN 297, TS EN 297/EK A2+EK A3+EK A5)

8.3.1.Cihazların monte edilemeyeceği yerler :

Binaların merdiven boşlukları ve genel kullanımına açık koridorlarına,

Baca duvarları üzerine,

Apartman aydınlıklarına,

Hacim ve büyükliğü ne olursa olsun; açık balkon, yatak odası, banyo ve WC' lere,

Net hacmi 8 m3 den kiçü k mahallere,

İçinde kolay yanabilen madde bulunan ve yanması halinde özel bir tehlike oluşturabilen oda veya bina bölümlerine,

İçinde patlayıcı maddeler bulunan mahallere yerleştirilemezler.

8.3.2.Cihazların Monte Edilecekleri Yerler İ cin Genel Kurallar :

Cihazın monte edileceği odanın hacmi cihaz/cihazların toplam anma ısıl gücünün her 1 kW’ı için 1 m³ olmalıdır. Montaj odasında bu hacim sağlanamıyor ise, yanma havası, cihazın monte edileceği odaya bitişik bir veya birden fazla odadan her biri en az 150 cm2 serbest enkesit alanlı iki menfez ile temin edilmelidir.

Bu şekilde birbirine bitişik odaların toplam hacmi 1 kW anma ısıl gücü başına en az 1 m³ olmalı, iki menfez de aynı duvara açılmalı, üst menfez tabandan en az 1.80m yüksekliğe, alttaki menfez döşemeden en fazla 45cm  yüksekliğe açılmalıdır.

B₁ tipi cihazın temiz yanma havası temin menfezi,  atık gaz borusu  çıkış  ağzından daha alt seviyede bulunmalıdır. Yanında bulunması halinde aralarında ki mesafe en az 30cm  olmalıdır.

Oda hacmi ≥ 1 m3/ kW	1 No' lu oda hacmi < 1 m3/ kW 1 ve 2 No ' lu oda toplam hacmi ≥ 1 m3/ kW

Şekil.19

Cihazların, bina yapı elemanına bağlantısı rijit şekilde olmalı, cihaz ile gaz hattı arasındaki bağlantı ise esnek bağlantı elemanı ile yapılmalıdır.

Cihaz kabin içine monte edilmiş ise bakım ve onarım için gerekli mesafeler Şekil 20 de ki gibi olmalıdır.

Cihazların monte  edildikleri  mahaldeki  havalandırma  menfezleri yatak odaları, banyo ve  WC'lere açılmamalıdır.

Cihaz kabin içine monte edilmiş ise bakım ve onarım için gerekli mesafeler şekil 20 de ki gibi olmalıdır.

Şekil.20

 

8.3.3.  Atık  Gaz Tesisatı:

Atık gaz tesisatında imalatçı firmaca temin edilen orijinal malzeme kullanılmalıdır. Bir baca ile irtibatlandırılan atık gaz bağlantılarında esnek metal bacalar kullanılmamalıdır. Atık gaz boru çıkış ağızları;

Geçit ve koridorlara, dar saçak aralıklarına, binaların havalandırma ve aydınlık boşluklarına, balkonlara ( açık veya kapalı ), asansör boşlukları ve atık gaz çıkışını engelleyen çıkıntılı yapı kısımlarının altlarına, başka birimlere temiz hava sağlayan açıklıklara, binalar arası avlulara, doğrudan rüzgar direncine maruz kalabilecek yerlere bağlanamaz. Atık gaz çıkış ağzının karşı bina ile olan mesafesi, atık gaz atış doğrultusunda en az 3 m. olmalıdır.

Atık gaz çıkış ağzı ile ilgili olarak şekil .22 deki şartlar sağlanmalıdır.

8.4. C Tipi (Denge Bacalı) Cihazlar:

C Tipi denge bacalı cihazlar, yanma için gerekli olan havayı, monte edildikleri ortamdan bağımsız olarak özel hava bağlantısı ile dış ortamdan alan, kapalı yanma odalı, yanma ürünlerini özel atık gaz elemanları ile dış ortama veren, havalandırmaları bulundukları ortamdan bağımsız olan cihazlardır. (TS EN 483)

8.4.1.Cihazların montajının yapılamayacağı yerler :

Binaların merdiven boşluklarına, genel kullanımına açık koridorlarına,

Baca duvarları üzerine,

Bina aydınlıklarına, C tipi cihazların montajı yapılmamalıdır.

8.4.2.Cihazların Montajının yapılacağı Yer ler İçin Genel Kurallar :

Cihazların, bina yapı elemanına bağlantısı rijit şekilde olmalı, cihaz ile gaz hattı arasındaki bağlantı ise esnek bağlantı elemanı ile yapılmalıdır.

Cihaz kabin içine monte edilmiş ise bakım ve onarım için gerekli mesafeler Şekil 21’de ki gibi olmalıdır.

Şekil.21

Cihazın ısınmasını önlemek amacı ile kabinin havalandırılması Tablo 7 ye uygun olarak alt ve üstten iki havalandırma menfezi ile sağlanmalıdır.

 

Menfez yeri	Kabin Menfezleri
	Doğrudan dış hava ile irtibatlı menfezler	Bina içi ile irtibatlı menfezler
	Cihazın anma ısıl gücünün her kW’ı için cm2 olarak
Üst	4.5	9
Alt	4.5	9

Tablo. 7

Örnek: 24 kW'lık bir cihaz monte edilecek kabine, kabin dış ortamla irtibatlı ise 110cm² lik iki menfez, bina içi

ile irtibatlı ise 220 cm² lik iki menfez açılmalıdır.

Ayrıca cihaz ısıtılmayan bir mahale monte edilecek ise tesisat suyundaki donmaya karşı tedbir alınmalıdır.

8.4.3. Atık Gaz Tesisatı:

C tipi cihazların atık gaz tesisatında, cihazlar, yanma için temiz hava temini ve atık gaz çıkışını sağlayan ve aynı zamanda rüzgara karşı koruyucu tertibatı da bulundurduğundan, imalatçı firma tarafından temin edilen ve imalatçı firma talimatlarında belirtilen orijinal parçalar kullanılmalı ve bunlar imalatçının talimatlarına göre monte edilmelidir.

C tipi cihazlara ait baca çıkışları mutlaka direkt dış ortama açık, hava sirkülasyonu olan yerlere bağlanmalıdır. Geçit ve koridorlara, dar saçak aralıklarına, binaların havalandırma ve aydınlık boşluklarına, balkonlara  ( açık veya kapalı ), asansör boşlukları ve atık gaz çıkışını engelleyen çıkıntılı yapı kısımlarının altlarına, başka birimlere temiz hava sağlayan açıklıklara, binalar arası avlulara,  doğrudan rüzgar direncine maruz kalabilecek yerlere bağlanamaz.

İnsanların geçtiği yerlerde, örneğin kaldırımlarda baca çıkış yüksekliği en az 2m. olmalıdır. Açık alanlarda baca çıkışı yerden en az 0.3m yükseklikte olmalı ve baca çıkışları paslanmaz veya galvanize çelik tel örgü kafeslerle korunmalıdır. Araç trafiğinin olduğu yerlerde bu durum oluşabilecek bir darbeye karşı göz önünde bulundurulmalıdır. Dışarıya taşan çatı veya ahşap kaplamanın, üstten bacaya uzaklığı en az 0.5 m. olmalıdır. Atık gaz çıkış ağzının karşı bina ile olan mesafesi, atık gaz atış doğrultusunda en az 3 m. olmalıdır.

A) L1>20 cm olmak koşuluyla hermetik cihazın atık gaz borusu balkonun iç kısmında sonlanamaz ve L2 > 3 m ise cihaz montajı yapılabilir.

 

B) B)  A veya B atmosfere açık ve L1 > 30 cm olmak koşuluyla, hermetik cihazın atık gaz borusuna dirsek takılabilir.

Bu durumda:

a)  L3 > 2 m olmalıdır.

b) ( B ) doğrultusunda minimum 3 m mesafede menfez olmamalıdır.

 

 

C)   Atık gaz çıkış ağzının, üstü açık dört tarafı kapalı hacimlere (aydınlıklar hariç) verilmesi durumunda minimum alan 200 metrekare olmalıdır.

24

D)  Ll > 2 m ve L2 < 2 m ise cihaz montajı yapılabilir.( Atık gaz borusu istikametinde menfez ve pencere olmamalıdır).

 

 

Kat çıkılma durumu olmayan binaların en üst katlarındaki dairelere ait, hermetik cihazların baca çıkışlarının bina aydınlığına verilebilmesi koşulları; üretici firmaya ait orijinal parçalarla diş ey istikamette yükselme yapılmalı ve aydınlık bitim noktasına ulaşılmalıdır, (burada toplam baca uzunluğu cihaz üretici firmanın müsaade ettiği sınırlarda kalmalıdır.) Ayrıca çıkış yapılan nokta ile çatı mahyası arasındaki mesafe, aydınlıktan kaç adet dairenin yararlandığı ve pencerelerin durumu değerlendirilmelidir.

 

Atık gaz  boru çıkış ağzı, geçit alanlarında ki zeminden en az 2m. yükseklikte olmalıdır. Kaldırımlara cepheli yarı bodrum binalar için, gerekli emniyet tedbirleri alınmak şartıyla bu yükseklik en az im. olabilir.

C tipi vantilatörsüz cihazların (hermetik soba v.b.) atık gaz tesisatı boru ağızları arasında dikeyde en az 2.5m mesafe olmalıdır. Ayrıca bu cihazların atık gaz çıkış ağzı, pencere alt kenarının 30cm  altında olmalıdır.

Zemin seviyesinin altındaki (bodrum katlarında) "C" tipi cihazlar, yalnız her cihazın yanma havası ve atık gaz boru hatları kendine ait kanallara (Kuranglez) açılıyorsa, tesis edilebilir. Kanalların kesit alanları en az ;

• Anma ısıl gücü 14 kW ye kadar olan cihazlarda ; 0.5 m2

• Anma ısıl gücü 14 kW den fazla olan cihazlarda ; 0.75 m2

• Kanalın kiçü k kenar boyutu en az 0.5m olmalıdır.

Bu kanallara açılan havalandırma menfezi veya pencere olmamalıdır.

C tipi cihazlarda, yanma havası ve atık gaz boru çıkış ağızları çatı üzerinden en az 40cm yükseklikte olmalıdır. ( Şekil 23 )

C tipi cihazlarda yatay çıkış ağızları, cihaza yağmur suyu vb. girmemesi için dış tarafta aşağıya  doğru %l-2 eğimle monte edilmelidir.

C tipi cihazlarda yanma havası ve atık gaz boru çıkış ağızları yakıt pompaları ve yakıt depolarından en az 5m yatay uzaklıkta olmalıdır.

8.4.4.Atık Gaz Tesisatının Yanabilen Yapı Malzemelerinden Lzaklığı:

C tipi cihazların atık gaz tesisatı, yanabilen yapı malzeme veya elemanlarına en az 5 cm  uzakta olmalıdır. Ancak, cihazın maksimum anma ısıl gücünde yapı elemanlarındaki sıcaklık 85°C 'den yukarı çıkmıyorsa ve bu husus kullanma kılavuzunda belirtilmiş ise bu mesafenin bırakılmasına gerek yoktur.

8.4.5.Atık Gaz Tesisatının Çatıdan Yapılması:

Atık gaz tesisatı imalatçı firma talimatlarına göre, çatıdan yapılabilecek cihazlar çatı katlarına veya çatı/teras altındaki odalara monte edilebilir.Ancak bu durumda;

Tavanın ateşe dayanıklı olması gerekir.Cihazın temiz yanma havası temini ve atık gaz çıkışını sağlayan "atık gaz tesisatı" çatı arasında ateşe dayanıklı malzeme ile izole edilmelidir.

Tavan ateşe dayanıklı malzemeden değil ise "atık gaz tesisatı" tavan geçişinden itibaren yanmayan malzeme ile izole edilmeli veya ayrı bir koruma borusu içine alınmalıdır.

Borularda yoğuşmayı önlemesi bakımından atık gaz tesisatının çatı arasında kalan kısmı mutlaka izole edilmelidir.

 

8.5.Yoğuşmalı Cihazlar :

Yoğuşmalı cihazlar, kullanma ve ısıtma sıcak suyunu ısıtmak için kullandıkları gazın yanma ısısı dışında atık gazın içindeki su buharını yoğuşturarak, buharın yoğuşma gizli ısısından da yararlanan genellikle " C " tipi denge bacalı olarak imal edilen cihazlardır. (TS EN 677 )

8.5.1. Cihazların montajının yapılamayacağı yerler :