İnstant çay (Özçay) yapımında göz önünde bulundurulması gereken en önemli  hususlar, kaliteli bir ürün elde etmenin yanında, yüksek ekstraksiyon veriminide sağlamaktır. Önceleri bir seri karıştırmalı basket ekstraksiyon kabında yürütülen ekstraksiyonlarda verim, ekstrakt konsantrisyonu ve kalite düşüktü. Daha sonra yarı-kontinü perkolatörler kullanılmış, en son da 1950'lerin ortalarında kontinü ekstraktörlere geçilmiştir.

Özçayın işlenmesinde 1980'li yıllara gelene kadar uygulanan yöntemlerinin bazıları gizli tutulduğundan ve bazılarınında patentleri alındığından ayrıntılar açıklanmamasına karşın, bugün uluslararası standartlara göre imalat  yapılmaktadır. Özçayın işlenmesinde temel işlem siyah ya da yeşil çaydan elde olunan ekstraktı konsantre hale getirip kurutmak ve toz hale dönüştürmektir. Bazı çay üretici ülkelerde özçayın işlenmesinde fermantasyonu tamamlanmış ve fırında kurutulmamış çay yaprakları kullanılmaktadır.

1.Ekstraksiyon: Önce katı madde ağırlığının 3 misli civarında su emerek ıslanır ve 4 katı hacmine ulaşır. Çözücü olarak kullanılan suyun sıcaklığı 75-80 derecedir. Suda çözünebilir halde olan maddeler suya geçer. Ekstraksiyon süresi 15 dakika ile sınırlandırılır. Sürenin uzamasıyla istenmeyen tat ve aromaların çözeltiye geçmesine neden olur. Çay ekstraktı kolay bozunabilen bir madde olduğundan, en kısa zaman içinde kurutulması ve öz çaya dönüştürülmesi gerekmektedir.

2.Evaporasyon: Uçucu aroma bileşiklerini ayırmak için ekstraktın evapore edilmesi gerekir. Bu işlem için inen film evaporatör tekniği kullanılır. İşlem sıcaklığı 52-82 derecedir. Bu bölümde ayrıca ekstraktan ayrılan aromanın bozulmadan daha çok korunması için dehidrasyon uygulanır. Bu da sıvı ekstrak içersinden köpürmeyi sağlayan N ve CO2 gibi gazlar geçirilerek yapılır.

3.Püskürtmeli Kurutma :Suyu buharlaştırılarak konsantre haline gelen ekstakt, püskürtmeli kurutucularda kurutulur. Suyu tamamen buharlaştırmak için kurutucunun içindeki havanın sıcaklığı yaklaşık 250 derecedir. Kurutmanın iyi olabilmesi için parçacıkların büyük olması istenir. Bu da ekstrakta amonyum karbonat katılarak ya da beslenme esnasında beslenme pompası ile püskürtücü arasında ekstrakta CO2 enjektesi ile sağlanır. Sonuçta elde edilen instant çay %2-4 nem içerir.

İstenirse öz çaya belli oranda şeker ve aroma maddeleri de karıştırılır. Öz çay eğer “soğuk buzlu çay” üretiminde kullanılacaksa, ekstrakta bulunan ve sıcak suya geçtiği halde soğuk suda çözünmeyen TR ve TF nin uzaklaştırılması gerekir. Çünkü anılan bileşikler buzlu çayda krema adı verilen istenmeyen bulanıklığa ve çözeltiye neden olur.

Evde Buzlu Çay Yapımı

Buzlu çay yapmak oldukça kolay! Üstelik buzlu çay tarifini istediğiniz şekilde uyarlayabilirsiniz. Tercihinize göre çayı, koyu ya da açık demleyin, en sevdiğiniz meyveleri (taze veya kuru) içine atın ve dilediğiniz gibi tatlandırın ya da sadece soğumaya bırakın. Her türlü buzlu çay tarifini istediğiniz şekilde uygulayabilirsiniz. Ana malzemeleriniz olduğu sürece yaratıcılığınızı konuşturabilirsiniz. Buzlu çay tarifi için aşağıdaki basit adımları izleyin:

1. Ana Malzemeler
Çayınızı her zamanki gibi demleyin. Soğuması için sürahiye dökün, 1 litre soğumuş çayınız için 1 yemek kaşığı şeker veya 1 tatlı kaşığı pekmez veya ½ çay kaşığı stevia ve limon suyu eklediğinizde buzlu çayınız hazır. Servis sırasında taze fesleğen ve nane yapraklarıyla buzlu çayınız daha da lezzetli olacaktır.

Bu basit adımları bildiğinizde buzlu çay tarifinizi bir kaç adım ileriye taşıyarak daha da renklendirebilirsiniz.

2. Meyveli Buzlu Çay Soğuk kış havaları moralinizi mi bozuyor? Ananas, şeftali, elma kivi gibi taze meyveler ile birlikte kuru üzüm, kuru erik gibi kuru meyveleri buzlu çayınıza ekleyerek tropikal bir renk verebilirsiniz. Meyveleri çayınızın içinde bir kaç saat bırakarak mükemmel kokulu bir karışım elde edebilirsiniz. Üstelik çayınızı içtikten sonra bardağınızın dibinde kalmış meyveler bonus olarak ağzınızı sulandıracak.

3. Çilekli Buzlu Çay Sıcak yaz havalarında tazelenmek için bu çilekli buzlu çay tarifini deneyin Ana çay karışımınız hala sıcakken içine bir fincan limon suyunu ekleyip soğumaya bırakın. Çilekleri püre haline getirin ve fazla kalıntılardan kurtulmak için süzgeçte eleyin. Çayınız soğuduğunda çilek pürenizi ekleyin ve buzdolabında 30 dakika bırakın. Bu oldukça pratik karışım kalabalık misafirlerinizi ağırlamak için vazgeçilmeziniz olacak. O halde farklı tarif seçeneklerinizle yaratıcı olmaya hazır olun; artık nasıl buzlu çay yapmanız gerektiğini biliyorsunuz, hayal gücünüzle limitsizsiniz!