Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Öğretim Üyesi Farmokognozi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ekrem Sezik, bitkisel çayların alternatif içecek, koruyucu ve tedavi amaçlı olmak üzere üç grupta ele alındığını belirterek 'Bu çaylar gün boyu içilen çay ve kahvenin yerine sağlıklı bir içecek olarak değerlendiriliyor. Çoğu kişi sabah çayından sonra artık, kuşburnu, elma, adaçayı bitkilerinden hazırlanan çayları tercih ediyor' dedi.
Bitkisel çayların vücudun direncini artırarak hastalıklardan koruduğunu belirten Sezik, bu çayların tedavideki rolü hakkında bilgi verdi: 'Nezle, grip gibi günlük rahatsızlıkların yanında böbrek, karaciğer hastalıkları, yüksek tansiyon gibi hastalıklarda da bitkisel çaylar yaygın bir şekilde kullanılıyor. Ancak, kanser gibi çok ciddi hastalıkların tedavisinde bitkilerin çay halinde ilaç olarak kullanımı da görülmektedir.
Bu yanlış ve hastanın sağlığını tehlikeye sokacak bir durumdur.' Bitkilerle Tedavi Derneği Başkanı Prof. Dr. Ekrem Sezik, bitkisel çayların tedavi amaçlı kullanımının yaygınlaşması nedeniyle ülkemizde de yürürlükte olan 'Avrupa Farmakopesi'nin bu tedavi edicilerle ilgili standartlar getirdiğini söyledi.
Doğru şekilde hazırlanmadığında bitkisel çayların etkisini gösteremeyeceğine dikkat çeken Prof. Dr. Ekrem Sezik, 'Bitkisel çaylar, demleme, kaynatma ve normal ısıda hazırlanabilir. Yöntemlerin seçimi önemli. Çünkü bitkisel çay çözeltisine geçecek maddeler bu hazırlama yöntemlerine göre değişebilir. Yanlış yöntem seçilirse istenen maddeler geçmeyebilir veya istenmeyen maddeler geçebilir. Bitkisel çayların bir ilaç şekli olduğu unutulmamalı ' diye konuştu.
Düzenli için
Bitkisel çayların tedavi ve koruma amaçlı kullanıldığında düzenli bir şekilde içilmesi gerektiğine dikkat çeken Sezik, 'Bitkisel çaylar tedaviye uygun şekilde kullanıldığında istenen etki ortaya çıkabilir. Tedavinin gerektirdiği süre tamamlanınca çay içilmesi de bırakılmalı. Aksi taktirde mutedil etki yapan maddelerin birikmesinden istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir. İstenen etkinin ortaya çıkabilmesi için kürler arasında bir süre bırakılmalı.'
Hastalara sabah aç karnına ve akşam yatmadan önce birer bardak bitkisel çay içmelerinin önerildiğini belirten Sezik, 'Başka bir şekilde tavsiye edilmemişse çayların etkisini gösterebilmesi için aç karına , sıcak ve yudum yudum içilmeli' dedi.
Şeker yerine bal katın
Bitkisel çaylara tatlandırıcı olarak süzme bal ilavesi tavsiye ettiklerini belirten Sezik, 'Öksürüğe karşı kullanılan çaylarda bal ilavesi balın da etkisiyle çayın daha etkili olmasını sağlayacaktır. Suni tadlandırıcıların bitkisel çaylara ilave edilmesini önermiyoruz. Çünkü çaydaki etkili maddelerle reaksiyona girmesi kaçınılmazdır. Uçucu yağ taşıyan droglarla hazırlanan çayları herhangi bir tadlandırıcı katmadan içmek gerekir' dedi.
Erkeklere uyarı
Doğal Tıp Derneği Başkanı Dr. Ender Saraç, adaçayında doğal östrojene (Kadınlık hormonu) yakın bileşikler olduğunu hatırlatıp erkekleri bu çaydan günde iki fincandan fazla tüketmemeleri konusunda uyardı. Saraç, yanlış hazırlandığında çayların olumsuz etkisinin ortaya çıkabileceğine dikkat çekerek 'Adaçayı kaynatılmaz. Haşlama ya da demleme şeklinde hazırlanır. İki, en fazla üç dakika kaynar su içinde kalırsa o zaman yararlı maddelerini verir. Daha fazla kaynatılırsa acı bir tad oluşur. Bu da bitkinin zararlı maddeler verdiğini gösterir. ' Saraç, çayların hijyenik ambalajlarda, ruhsatlı olmasına dikkat edilmesi gerektiğini belirterek 'Bunlara dikkat edilmezse yeterince randıman alınmayabilir, farkında olmadan böcek ilacı bulaşmış, toksitli çaylar içmiş olabilirsiniz' dedi.
Kalbe de birebir
Case Western Üniversitesi uzmanları tarafından yapılan araştırmaya göre, günde 4-5 fincan yeşil çayın kanserden koruyucu etkisi var. Dr. Ender Saraç, mayalanmamış siyah çaydan elde edilen yeşil çayın vücut üzerindeki etkisi hakkında bilgi verdi: 'Yaşlanma ve yıpranmaya yol açan maddelerin vücuttan temizlenmesine yardımcı oluyor. Kan kolesterolü ve lipid düzeyini normal sınırlarda tutmaya yardımcı olup kalp sağlığını koruyor. Yeşil çayda bulunan polifenol ve kateşin adı verilen maddeler tümör oluşumuna yol açan maddeleri yok ediyor. Yeşil çay yaygın olarak içilen Asya ülkelerinde Batı'ya oranla kanser vakalarının daha az olduğu biliniyor.'
Gençlik aşısı Ginseng
Dr. Ender Saraç, yaşlılık ve ona bağlı etkileri azaltmakta ginseng çayının önemli etkisi olduğunu belirterek 'Zihinsel ve fiziksel kapasitenin artırılmasına yardımcı oluyor. Cinsel gücü artırıcı etkisi var. Yorgunluğu azaltıyor' dedi. Ginseng kökünün farklı türlerinin vücutta değişik şekilde etki gösterdiğini kaydeden Saraç, 'Dünyada en çok bilinen türleri; Kırmızı Kore, Sibirya ve Kanada ginsengi. Kore ginsenginin canlandırıcı, uyarıcı ve ısıtıcı etkisi var. Sibirya yani soğuk ginsenglerin etkisi ise tam tersi. Yaşlanma ve yıpranmaya karşı koruyucu özellikleri var. Kişinin fizyolojik durumuna göre ginseng seçimi yapılmalı. Yüksek tansiyonu, aşırı çarpıntısı olan birine kırmızı ginseng vermek yanlış olabilir' dedi. Saraç, sabah ve öğlen, günde iki fincan ginseng tüketiminin vücut için yararlı olduğunu kaydetti.
Uykusuzluğa nane hazımsızlığa defne
- Hazmı kolaylaştırıyor
- Mide yanmalarına iyi geliyor
- Heyecanı yatıştırıyor
- Uykusuzluk durumunda rahatlatıcı etkisi var
- Kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı
- Sarı Kantaron'dan hazırlanan eriyik yaralarda yanıklarda, harici olarak kullanılabilir
Adaçayı
- Antiseptik özelliği var
- Direnci artırır
- Hafızayı açar
- Canlandırıcı etkisi var
- Bulantıyı kesiyor
- Hazım sistemini düzenliyor
- Göğsü yumuşatıyor
- Sinirleri yatıştırıyor
- Cilde iyi geliyor
Biberiye
- Kabızlığı gideriyor
- Sindirim sistemine uyarıcı etki yapıyor
- İdrar söktürüyor
- Baş ağrısına iyi geliyor
- Dolaşımı canlandırır
- Vücuttan zehirli maddeleri atmaya yardımcı olur
Defne
- Antiseptik özelliği var
- Hazmı kolaylaştırıyor.
- Uykusuzluk problemine yardımcı oluyor
- Saç dökülmesini engelliyor
- Rahatlatıcı etkisi var
Melissa
- Antiseptik özelliği var
- Gerginliği alır, uyumaya yardımcı olur
- Gazı giderir
- Terlemeyi sağlıyor
- Mideyi rahatlatır, hazmı düzenler
Kişniş
- Gaz gideriyor
- Hazmı kolaylaştırıyor
- C vitamini içeriyor
- Kabızlığın giderilmesine yardımcı oluyor
- Güç kazandırıyor
- Öksürüğe iyi geliyor
- Alerji egzama ve hemoroide karşı yararlı
Ihlamur
- Öksürüğe iyi geliyor
- Yatıştırıcı etkisi var
- Çarpıntıya iyi geliyor, rahatlatıyor
- Uykusuzluk problemine yardımcı oluyor
- Mideye iyi geliyor
- Balgam söktürücü etkisi var
Nane
- Hafif antiseptik özelliği var
- Mide bulantılarına karşı etkili
- Koku veriyor
- Ferahlatıyor
- Çarpıntıya iyi geliyor
- Soğuk algınlıklarında öneriliyor
- Sinir sisteminde yatıştırıcı etki yaparak uyku problemlerine yardımcı oluyor
Papatya
- Sindirim sistemini düzenler
- İdrar atırır
- Sinirleri yatıştırır
- Gaz giderir
- Ağrıları kesiyor
- Antiseptik özelliği bulunuyor
Sinameki
- Bağırsak üzerinde müshil etkisi yapar.
- Kabızlık sorunu için önerilir
Rezene
- Sancıların giderilmesine yardımcı olur
- Mideye iyi gelir
- Sinirleri yatıştırır
- Gaz giderir
- Sindirimi düzenler
