Bütün
insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar.
Herkes,
ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir akide,
milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark
gözetilmeksizin işbu Beyannamede ilan olunan tekmil haklar ve
hürriyetlerden istifade etme, hakkına sahiptir.
Yaşamak,
hürriyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır.
Hiç
kimse kölelik veya kulluk altında bulundurulamaz; kölelik ve köle
ticareti her türlü şekliyle yasaktır.
Hiç
kimse işkenceye, zalimane, gayri insani, haysiyet kırıcı cezalara veya
muamelelere tabi tutulamaz.
Herkes
her nerede olursa olsun hukuk kişiliğinin tanınması hakkını haizdir.
Kanun
önünde herkes eşittir.
Her
şahsın kendine anayasa veya kanun ile tanınan ana haklara aykırı
muamelelere karşı fiilli netice verecek şekilde milli mahkemelere
müracaat hakkı vardır.
Hiç
kimse keyfi olarak tutuklanamaz, alıkonulamaz veya sürülemez.
Herkes,
haklarının, vecibelerinin veya kendisine karşı cezai mahiyette herhangi
bir isnadın tespitinde, tam bir eşitlikle, davasının bağımız ve tarafsız
bir mahkeme tarafından adil bir şekilde ve açık olarak görülmesi hakkına
sahiptir.
Bir
suç işlemekten sanık herkes, savunması için kendisine gerekli bütün
tertibatın sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama ile kanunen suçlu
olduğu tespit edilmedikçe masum sayılır.
Hiç
kimse işlendikleri sırada milli veya milletlerarası hukuka göre suç
teşkil etmeyen fiillerden veya ihmallerden ötürü mahkum edilemez.
Hiç
kimse özel hayatı, ailesi, meskeni veya yazışması hususlarında keyfi
karışmalara, şeref ve şöhretine karşı tecavüzlere maruz bırakılamaz.
Herkesin bu karışma ve tecavüzlere karşı kanun ile korunmaya hakkı
vardır.
Herkes,
herhangi bir devletin sınırları dahilinde serbestçe dolaşma ve yerleşme,
kendi memleketi de dahil, herhangi bir memleketi terk etmek ve
memleketine dönmek hakkına haizdir.
Herkesin
zulüm karşısında başka memleketlerden mülteci olarak kabulü talep etmek
ve memleketler tarafından mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir.
Her
ferdin bir uyrukluk hakkı vardır, hiç kimse keyfi olarak uyrukluğundan
ve uyrukluğunu değiştirmek hakkından mahrum edilemez.
Irk,
uyrukluk veya din bakımından hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın her
erkek ve kadın evlenme konusunda, evlilik süresince ve evliliğin sona
ermesinde eşit hakları haizdir.
Her
şahıs tek başına veya başkalarıyla birlikte mal ve mülk sahibi olmak
hakkını haizdir ve hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden mahrum
edilemez.
Her
şahsın, fikir, vicdan ve din hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya
kanaat değiştirmek hürriyeti, dinini veya kanaatini tek başına veya
topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim, tatbikat, ibadet ve
ayinlerle izhar etmek hürriyetini içerir.
Her
ferdin fikir ve fikirlerini açıklamak hürriyetine hakkı vardır.
Her
şahıs saldırısız toplanma ve dernek kurma ve derneğe katılma
serbestisine malik olup, hiç kimse bir derneğe mensup olmaya
zorlanamaz.
Her
şahıs, doğrudan doğruya veya serbestçe seçilmiş temsilciler vasıtasıyla,
memleketin kamu işleri yönetimine katılmak hakkını ve kamu hizmetlerine
eşitlikle girme hakkını haizdir.
Her
şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma
şartlarına ve işsizlikten korunmaya, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit
iş karşılığında eşit ücret hakkına ve menfaatlerinin korunması için
sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.
Her
şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, ücretli tatillere hakkı vardır.
Her
şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi
bakım, gerekli sosyal hizmetler dahil olmak üzere sağlığı ve refahını
temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik, hastalık, sakatlık,
dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkânlarından iradesi dışında mahrum
bırakacak diğer hallerde güvenliğe hakkı vardır.
Ana
ve çocuk özel ihtimam ve yardım görmek hakkına, bütün çocuklar, evlilik
içinde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan faydalanma hakkına
sahiptir.
Her
şahsın öğrenim hakkı vardır. Ana baba, çocuklarına verilecek eğitim
türünü seçmek hakkını öncelikle haizdirler.
Herkes,
topluluğun kültürel faaliyetine serbestçe katılmak, güzel sanatları
tatmak, ilim sahasındaki ilerleyişe iştirak etmek ve bundan faydalanmak
hakkını haizdir.
Herkesin,
işbu Beyannamede derpiş edilen hak ve hürriyetlerin tam tatbikini
sağlayacak bir sosyal ve milletlerarası nizama hakkı vardır.
|