ARAÇ DAMPER KASA, SAL KASA, YARI RÖMORK PROJESİ

Tam ve tamamlanmış araç belgesi bulunan araçlarda yükün ve işin özelliğine göre; damper kasası ahşap kasa, tank, vidanjör, itfaiye, yol süpürme ekipmanı, vinç vb. üst yapılar Ek VIII‟e uygun olacaktır. Temel aracın sistem tip onaylarının tadilat sebebi ile geçerliliğini kaybetmesi halinde, değişiklin Ek VII‟de yer alan maddelere göre uygunluğu raporlanmalıdır. Ayrıca Ek VII madde 1.42 „ye uygun yan koruma çerçevesi bulunacaktır.

Örneğin: Beton pompası ve çöp kamyonu gibi araçların arkasındaki haznenin arkadan çarpmaya karşı koruma 70/221/AT Yönetmeliğine uygun olmalıdır. Aydınlatma tesisatının 76/756/AT Yönetmeliği şartlarına uygunluğu yetki belgeli mühendis tarafından raporlandırılmalıdır.

LPG tankeri tadilat projelerinde, akredite kuruluşlardan LPG tankı için alınan (malzeme, kaynak, basınç ve sızdırmazlık) test raporlarının aranması ve tank seri no‟ları belirtilerek (her bir tank için ayrı ayrı) bu raporların birer kopyasının tadilat projesine eklenmesi gerekmektedir.

Test raporları olmayan LPG tankeri montaj projeleri onaylanmayacaktır.

LPG tankerlerinde sıvı doluluk oranı %80 limitini geçmemelidir. Akaryakıt tankerlerinde bu oran %90 ve diğer sıvılarda %95 olarak değerlendirilmelidir.

Hidrolik Aksamlı Üst Yapılar

Hidrolik aksama sahip üst yapı tadilatlarına ait projelerde Teknik Dosya Uygunluk Yazısı, Taahhütname ve CE Uygunluk Beyanı aranacaktır. Üst yapının ithal olması durumunda CE uygunluk beyanı aranacaktır. CE işaretinin söz konusu olduğu projelerde onaylanmış kuruluştan alınan belge ve/veya rapor var ise teknik dosya uygunluk yazısı aranmaz.

İtfaiye ve yol süpürme araçları ile ilgili hususlar:

Uygunluk Belgeleri hazırlanırken “İtfaiye Aracı” tanımının yanına Eskort Araç, Köpük Taşıma Aracı vb.aracın gerçeğine uygun açıklaması eklenmelidir.

TS EN 1846 “Yangınla Mücadele ve Kurtarma Taşıtları” standardı kapsamında olan araçlar ve benzeri itfaiye araçları Makina Emniyeti Yönetmeliği kapsamındadır. Hidrolik aksamı olan üst yapı ile ilgili prosedürler, yangınla mücadele ve kurtarma taşıtları için de uygulanacaktır.

İtfaiye ve yol süpürme araçlarında, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‟nın yayımladığı listede belirtilen yönetmelik ve/veya regülasyonlara uygunluk aranır.

4.8.1. Tamamlanmamış tip onay belgesi bulunan N ve O kategorisi araçlar üzerinde yapılacak münferit üst yapılarda madde 4.8‟de aranan şartlar sağlanmalıdır.

Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 128.j maddesine göre sadece bölünemeyen yükleri taşıma amacıyla, özel izinle trafiğe çıkmak üzere tip onayı verilen 5 dingilli motorlu araçlara, bölünemeyen yükleri taşımaya uygun üst yapı projelerinin onaylanması, mevzuatın istisnai hükmünün belirtilmesi kaydıyla uygundur. Bu bağlamda, tanker damper kasasının bölünemeyen yükleri taşıma kapsamında değerlendirilmesi uygun bulunmamaktadır. Ayrıca söz konusu araçların dökülebilir, bölünebilir yük taşınmasına müsait tanker, damper vb. üst yapı projeleri de enstitümüzce onaylanmayacaktır.

Römork ve Yarı Römork tadilat projelerinin tetkik ve tasdikinde; TS 4930 Madde 2.2.6‟da belirtilen şartların aranması ve Uygunluk Belgesinde Azami Yüklü Katar Ağırlığı değeri yazılmalıdır.

DAMPER PROJESİ İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR

1. Aracın Tescil Belgesi

2. Damper tertibatını ce belgelesi

3. Damperin ve kasanın faturası

4.  Aracın Kasa ve boyut ölçüleri 

 

Bugün damperli  kasaların bütün parçaları yurt içinde imal edilmektedir.Damperli kasalar genel olarak iki tipe ayrılmaktadır.

a-      Kaya tipi

b-      Normal tip

Kaya tipi Damperli Kasalar:

Bu tip kasalar genellikle büyük kapasiteli kamyonlar üzerine yapılmaktadır. Bilhassa taş ocaklarında ve baraj inşaatlarında kaya tipi damperli kamyonlar kullanılmaktadır. Bu tip kasalar, taşıyacakları malzemenin darbelerine mukavemet edebilmeleri yönünden, kalın saclardan  ve rijit bir şekilde yapılmakta, dolayısıyla oldukça ağır olmaktadır.Diğer taraftan yurdumuzda imal ve monte edilmekte olan kamyonlar genellikle orta kapasitede olup, bunlar üzerine konacak kaya tipi damperli kasaların istiap hadleri çok küçük olmaktadır.

Bu sebeble ancak zorunlu durumlarda, taş ocaklarında kullanılmak üzere kaya tipi damperli kasalar imal edilmektedir. İmalat miktarı az olduğundan bu tip kasaların projelendirilmesi üzerinde durulmayacaktır.

Normal Tip Damperli Kasalar; 

Bu tip kasalar genellikle 3-5 m3 hacminde imal edilmektedir..

DAMPER KASASI:

1. Taban sacların en az 5 mm, yan saclar en az 4mm, siperlik sacları ise en az 3 mm olmalıdır..

2. Taban altında yastık olarak 50 cm ’de bir en az NPU 6,5 ebadında profiller kullanılmalıdır..

Yastıkları taşıyan hareketli döşek olarak iki adet en az NPU 14 ölçüsünde profiller kullanılmalıdır.

3. Kasa tabanında malzeme akışına mani olacak girinti ve çıkıntıları asgariye indirebilmek bakımından kasa taban sacı en çok dört parçalı yapılmalıdır.

4. Yan saçların deforme olmasını önlemek üzere yeteri kadar takviye konmuş olmalıdır. Bu takviyeler U Profilleriyle yapılabileceği gibi özel olarak basılmış profillerle de yapılabilir.

5. Damper kasasının önünde şoför mahallinin üstünü asgari yarısına kadar örtecek siperlik bulunmalıdır.

6. Damper kasasının arkasındaki kapak üstten ve alttan açılabilecek şekilde projelendirilmelidir. Kapağın alttan açılabilmesi için yapılacak kilit tertibatı şoför mahalli yanından kumandalı veya otomatik olarak dizayn edilmelidir.

7. Kapağın üstten açılmasında kapağın açılmasını tehdit eden zincir ayarlı tip olmalı ve bu zincir yüklü kapağı taşıyabilecek ebatta seçilmelidir.

8. Damper kasasının genel ölçüleri Karayolları Trafik Tüzüğüne uygun olmalıdır.

KASA ŞASİSİ;

1. Kasa şasisinin projelendirilmesinde en az NPU 14’lük iki adet profil kullanılmalı, azami kütle her türlü çalışma şartlarında deforme olmaması için lüzumlu yerleri yeterince takviye edilmiş olmalıdır..

2. Kasa şasisi ile kamyon  şasisi arasına en az 25 mm kalınlığında boyda boya yekpare fırınlanmış meşeden veya benzeri sert ağaçtan yastık konulmuş olmalıdır..

3. Kasa şasisi kamyon şasisine en az 16 mm lik 4 çift atkı demiri (U civatası)  ile bağlanmalıdır.  Bu U civatalarının şasinin açık tarafına gelen kısımların ezmemesi için takviyeler konulmalıdır.

4. Damper kasası, kasa şasisine arkadan şasi profil genişliği boyunca en az iki noktadan değiştirilebilir ve yağlanır tiğ çelik burçlarla yataklandırılmalı, yatak mili boydan boya yekpare olmalıdır.

5. Kasa şasisi ve damper kasası üzerinde hidrolik silindirini, çekirge ayaklarını ve çekirge ayağı kollarını yataklamak üzere yeterli takviyeler bulunmalıdır.

KALDIRMA TERTİBATI;

1. Kaldırma tertibatının hidrolik pompası, hareketini vites kutusundan alacak şekilde dizayn edilmelidir. Pratikte vites kutusunun çıkışına onan bir hareket alma kutusu yardımıyla hareket hidrolik pompasına iletilmelidir.

2. Kasa kaldırma boşaltma tertibatlarına ait kollar o şekilde yerleştirilmelidir ki, araç hareket halinde iken şoför, direksiyona hakim olabilecek şekilde ve görüşü azalmıyacak durumda bu tertibatlara kolayca kumanda edebilmelidir.

3. Hidrolik pompası taşıyacağı yüke yeterli dayanıklıkta dizayn edilmiş olmalıve emniyet valfı ile by-pass valfını ihtiva etmelidir.

4. Hidrolik boruları en az 100 kg/cm3 basınca mukavim olmalı ve titreşimli kesimlerde tel örgülü fleksbl olmalıdır. Boru bağlantıları rakorlu ve saç geçişleri lastik yüksükler içerisinden yapılmalıdır.

5. Hidrolik silindirler üzerinde damperin azami kalkma durumunda emniyet ve tahdit tertibatı bulunmalıdır. Hidrolik silindirler damperli kasayı yüklü durumda rahatça kaldırabilecek çapta seçilmiş olmalı ve iç yüzeyleri hasa olarak işlenmiş olmalıdır.

6. Kasa kaldırma tertibatı çift mafsallı olacak şekilde (Çekirge ayağı şeklinde) projelendirilmeli, damper kasası asgari 40 derece azami 55 derece kalkabilmelidir.

7. Hidrolik boru ve bağlantıları harici tesirlere karşı korunmuş bulunmalı, boru ve bağlantılar aracın hareketi sırasında tekerleklerin fırlatabileceği taş v.b sert cisimlerden zedelenmeyecek  engebeli yolda tümseklere çarpmayacak durumda tertiplenmiş olmalıdır.

8.Hidrolik deposu yeterli kapasitede seçilmelidir. Depo, havalandırma kapağı, süzgeç ve hidrolik seviye çubuğunu haiz olmalıdır.

Kasa boyunun ve istiab haddinin hesabı ile ilgili formüller ahşap kasalı kamyonlardakinin aynı olduğundan burada tekrar edilmemiştir.

Damperli kamyonlarda kasa boyu, ahşap kasalı kamyonlara göre daha küçük olmaktadır. Damperli kasanın rahatça arkaya devrilebilmesi için de şasi, arka ucundan bir miktar kesilmektedir.

Genellikle şasi arka ucunda bulunan stepne de bu sebeple şoför mahalli ile damper kasası arasına alınmaktadır.

 

ARAÇLARIN İMAL, TADİL VE MONTAJI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK (22 Şubat 2015)

MADDE 1 – 28/11/2008 tarihli ve 27068 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmeliğe aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Damperli araçlar

EK MADDE 7 – (1) Damperli kamyonların damperlerinin kalkık durumda trafikte seyretmesini önleyecek tedbirler kapsamında aşağıda belirtilen asgari şartların yerine getirilmesi zorunludur:

a) Damper tam olarak indirilmediğinde, aracın seyir hızını 10 km/h’den fazla olmayacak şekilde sınırlayan bir tertibat bulundurulur.

b) Araç yürür vaziyetteyken damper açıksa veya açılırsa, araçlarda sürücüyü ikaz etmek için sesli uyarı veren ve sürücünün direkt görüş alanı içerisinde bulunan görsel ikaz sistemleri bulunur.

c) Seyir ve yönlendirme kumandaları, operatörün kendi kendine destek sağlayacak şekilde bir elinin serbest olmasını ve kumandalara kazara temas riskinin azaltılmasını sağlayacak şekilde tasarımlanır.

(2) Damperli araçlarda bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartların sağlandığı TSE tarafından verilen teknik inceleme raporu ile tevsik edilir. Bu rapor, aracın muayenesi sırasında muayene kuruluşuna ibraz edilir.”

MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“Damperli kamyonlarla ilgili uygulama

GEÇİCİ MADDE 6 – (1) Ek madde 7’nin uygulanması ile ilgili olarak;

a) İlk defa damper üst yapısı monte edilerek yeni imal edilen araçlarda, birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri  ileikinci fıkrası bu maddenin yayımı tarihinde, (a)  bendi bu maddenin yayımı tarihinden 12 ay sonra,

b) Tamamlanmış araç olarak tescil edilmiş, ancak ilk defa damper üst yapısı monte edilerek  tadilat yapılan araçlarda, birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile  ikinci fıkrası bu maddenin yayımı tarihinden 12 ay sonra,

c) Mevcut damperli araçlarda birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile ikinci fıkrası bu maddenin yayımı tarihinden 12 ay sonra,

uygulamaya girer.”

 

Seyyar Brandalı/Perdeli Araç Tadilat Projesi

Branda montajı ve de montajı halinde araç tadilat projesi gerekmektedir.

Branda Projesi için gerekli evraklar ,

1-) Araç tescil belgesi (ruhsat)

2-) Montaj-De montaj işçilik faturası

3-) Aracı tadilat sonrası ölçüleri ( Araç Proje ofisimizde gerekli ölçümler tarafımızca yapılmaktadır)